NHỮNG MÔ-TÍP BA TƯ - P.4

125. MÀU THANH THIÊN ĐÃ MẤT

Bầu không khí rất trong và rất xanh
Tôi bước ra giữa cánh rừng hoa lá
Màu thanh thiên níu bước kẻ du hành
Ngươi chẳng bao giờ đến sa mạc cả
Bầu không khí rất trong và rất xanh.

Ngươi đi qua đồng cỏ như vườn hoa
Trong vườn hoa nở đầy bông hoa dại
Ngươi không giữ nổi ánh mắt tò mò
Để không áp vào bông hoa đỏ chói
Ngươi đi qua đồng cỏ như vườn hoa.

Tiếng rung động đâu đây nghe xào xạc
Mượt mà như những bài hát Sadi*
Chỉ phút chốc đã bừng trong ánh mắt
Dưới trăng vàng trời đất cũng say mê
Mượt mà như những bài hát Sadi.

Giọng nói của em ngọt ngào như mật
Êm đềm như tiếng sáo của Hasan
Khi trong vòng tay riết chặt của em
Chẳng còn chút gì khổ đau mất mát
Chỉ còn nghe tiếng sáo của Hasan.

Đó mới chính là vận may ao ước
Cho những ai mỏi mệt chặng đường dài
Và ngọn gió thổi lên niềm khao khát
Để cho anh uống những cặp môi say.
Để quên đi mỏi mệt chặng đường dài.
1925.
---------------
*Thơ Sadi:
Sau khi chết nếu được lên thiên đàng nhưng chẳng có em
Thì anh sẽ nhắm mắt vào cho khỏi thấy thiên đàng hạnh phúc.
Bởi không có em, với anh, thiên đàng có khác gì địa ngục
Không, con đâu có tội gì mà Người trừng phạt, Thánh Ala?
***
Tôi hỏi em: “Anh có tội gì đâu mà em nhìn đi nơi khác
Tình đắm say của những ngày xưa và âu yếm ở đâu rồi?”
Em trả lời: “Hãy nhìn vào gương mà xem mái đầu anh đã bạc
Chẳng phải là màu áo cưới tân hôn mà là màu chết đấy thôi”. 

Воздух прозрачный и синий

Воздух прозрачный и синий,

Выйду в цветочные чащи.

Путник, в лазурь уходящий,

Ты не дойдешь до пустыни.

Воздух прозрачный и синий.

Лугом пройдешь, как садом,

Садом в цветенье диком,

Ты не удержишься взглядом,

Чтоб не припасть к гвоздикам.

Лугом пройдешь, как садом.

Шепот ли, шорох иль шелесть —

Нежность, как песни Саади.

Вмиг отразится во взгляде

Месяца желтая прелесть,

Нежность, как песни Саади.

Голос раздастся пери,

Тихий, как флейта Гассана.

В крепких объятиях стана

Нет ни тревог, ни потери,

Только лишь флейта Гассана.

Вот он, удел желанный

Всех, кто в пути устали.

Ветер благоуханный

Пью я сухими устами,

Ветер благоуханный.

1925

126. SỐNG Ở ĐỜI NHƯ THẾ

Ánh trăng vàng dưới bầu trời se lạnh
Mùi hương hoa đinh tử, rặng trúc đào.
Ta dạo bước giữa lặng yên thanh vắng
Giữa màu xanh âu yếm đẹp làm sao.

Chốn xa xôi kia là thành Bát-đa
Nơi ngày xưa đã sống nàng Sêhêradát
Nhưng giờ đây tất cả đã mờ xa
Tiếng ngân vang trong vườn xưa đã tắt.

Những bóng ma xa xôi trên mặt đất
Những mầm cây quanh mộ chí lô nhô
Khách viễn du đừng nghe người đã khuất
Đừng lặng yên cúi xuống những nấm mồ.

Hãy nhìn xem quanh ta đẹp như mơ
Những bờ môi như hoa hồng mời gọi
Nếu bỏ qua trong tim những hận thù
Thì cuộc đời sẽ đáng yêu biết mấy.

Sống ra sống và yêu hãy ra yêu**
Dưới trăng vàng hãy hôn và dan díu
Người đã chết nếu như muốn cúi chào
Người đang sống xin nhớ đừng quấy nhiễu.

Đấy là điều đã từng ca nàng Sêhêradát
Giờ lại nhắc những chiếc lá sắc đồng
Với những kẻ chẳng còn chi khao khát
Sống ở đời như thế có thương không.
1925

_____________

(*) Mọi sự sống đều kết thúc bằng cái chết. Con người sống hôm nay thì ngày mai đều trở về cát bụi nhưng nếu như tất cả sự sống đều trở về cái chết thì liệu có không từ cái chết nảy ra mầm sống?

Ngoài nghĩa địa cây cỏ mọc tốt tươi nhờ xương thịt của ngàn vạn con người, và biết đâu những mầm cỏ mà ta giẫm chân lên chẳng là một phần xương thịt của những người đẹp một thời đã sống, đã yêu. Bình rượu mà ta ôm trong tay, chén rượu mà ta ép môi vào biết đâu một thời là một cơ thể sống biết cảm xúc, suy nghĩ. Đây là một trong những mô-típ rất quen thuộc của Khayyam được Esenin gợi lại ở một khía cạnh khác.

Thơ Khayyam:

Không hiểu sao tôi không thể cúi đầu

Không thể tin điều kỳ diệu, nhiệm mầu

Chẳng lẽ người đã chết rồi sống lại

Như mầm cây từ cát bụi hay sao?

* * *

Giá mà khi ta vừa vượt qua truông

Ta tìm ra điểm cuối của con đường!

Giá mà sau vài ba trăm năm nữa

Dù chỉ mầm cây mọc dậy từ xương!

*  *  *

Ngươi biết không từng chiếc lá, bông hoa

Từng một thời là tóc của người xưa.

Ai qua đường hãy thương từng chiếc lá

Bởi hoa lá từ người đẹp sinh ra.

* * *

Ta cần sống sáu mươi năm yên ổn

Không vì giàu mà chỉ vì tình bạn.

Đến một ngày ta chưa trở thành bình

Cần kết bạn với cả bình và chén.

* * *

Tôi hình dung chén rượu cũng như tôi

Thuở xa xưa từng sống một kiếp người

Chén đã yêu, đã hôn và đã uống

Còn bây giờ chén chỉ được hôn môi.

* * *

Người sống cả đời ích kỷ, đơn côi

Không hối hận vì không yêu một ai

Nhưng đến khi người về bên ngôi mộ

Mặt đất kia quay lưng lại với người.

         

(**) Thơ Khayyam:

Hát ra hát - như hoạ mi, cho hay

Uống ra uống - với bạn bè, cho say

Bên hoa hồng trong vườn khoe sắc thắm

Đôi ba lần nhớ quì xuống mỗi ngày.

          * * *

Uống rượu đi! Đừng lo chuyện tai ương

Rằng ngày mai gặp cái chết giữa đường.

Cứ cho rằng hôm qua người đã chết

Còn hôm nay uống rượu với người thương.

          * * *

Lý trí lúc nào cũng nhủ, cũng khuyên:

Hãy quí trọng từng giây phút của mình

Bởi con người không như loài cây cỏ

Chết xuống đất rồi không thể hồi sinh.

Золото холодное луны

Золото холодное луны,

Запах олеандра и левкоя.

Хорошо бродить среди покоя

Голубой и ласковой страны.

Далеко-далече там Багдад,

Где жила и пела Шахразада.

Но теперь ей ничего не надо.

Отзвенел давно звеневший сад.

Призраки далекие земли

Поросли кладбищенской травою.

Ты же, путник, мертвым не внемли,

Не склоняйся к плитам головою.

Оглянись, как хорошо кругом:

Губы к розам так и тянет, тянет.

Помирись лишь в сердце со врагом —

И тебя блаженством ошафранит.

Жить — так жить, любить — так уж влюбляться.

В лунном золоте целуйся и гуляй,

Если ж хочешь мертвым поклоняться,

То живых тем сном не отравляй.

Это пела даже Шахразада,—

Так вторично скажет листьев медь.

Тех, которым ничего не надо,

Только можно в мире пожалеть.

1925