NHỮNG MÔ-TÍP BA TƯ - P.1

Những mô-típ Ba Tư (119 - 133)

119. CÔ HÀNG NƯỚC

Vết thương xưa đã dịu bớt trong hồn
Con tim giờ đang quên cơn mê sảng
Giữa màu xanh hoa cỏ Tê-hê-ran
Trong quán nước tôi đi tìm quên lãng**.

Cô hàng nước khoe bờ vai tròn lẳn
Như để làm duyên trước chàng trai Nga
Cô mời tôi uống nước chè đỏ thắm
Thay cho rượu vang và rượu vốt-ca.

Xin mời em, cô chủ quán, xin mời
Trong vườn em hoa hồng đang đua nở
Chẳng vô tình em chớp mắt cùng tôi
Tấm khăn choàng màu đen như hé mở.

Ở nước Nga những thiếu nữ thanh tân
Chúng tôi không giữ bằng xích như chó
Chúng tôi hôn nhau không phải trả tiền
Không đánh nhau và chẳng cần dao rựa.

Em bước đi những bước thật rộn ràng
Gương mặt em như vầng đông buổi sáng
Tôi tặng em chiếc khăn Khorasan***
Từ Shiraz tôi đem về tấm thảm.

Tôi thật tình, không nói dối bao giờ
Em hãy rót cho tôi chè đặc nữa
Hôm nay đây tôi chỉ biết mình thôi
Chịu trách nhiệm về em tôi không thể.

Bởi trong vườn rào giậu đã có rồi
Nên đôi mắt chẳng cần nhìn ra cửa
Chẳng vô tình em chớp mắt cùng tôi
Tấm khăn choàng màu đen như hé mở.
1924

______________________

(*) Esenin chưa bao giờ đến Ba Tư nhưng sự làm quen với tác phẩm của các nhà thơ cổ điển Ba Tư đã để lại cho nhà thơ một ấn tượng sâu sắc. Thơ của Firdawsi, Sadi, Hafiz... mà đặc biệt là thơ rubaiyat của Omar Khayyam đã gợi cảm hứng cho Esenin viết tập thơ "Những mô-típ Ba Tư" - đỉnh cao trong sáng tạo của Esenin và là một tập thơ hay trong kho tàng thi ca nhân loại.

(**)Thơ Omar Khayyam:

Hãy cho tôi một bình rượu thật đầy

Cô bán hàng cứ rót chớ dừng tay.

Giờ chỉ rượu người bạn hiền duy nhất

Cả bạn và tình đều đã đổi thay.

          * * *

Cô bán hàng ơi chén lại cạn rồi

Giọt rượu nồng đã khô héo trên môi

Bởi giờ không còn nữa người yêu dấu

Người chân tình không chót lưỡi đầu môi.

          * * *

Trong tim tôi tình đã chết từ lâu

Giờ chẳng yêu nên cũng chẳng khổ đau

Đời trôi qua chẳng còn em chẳng rượu

Câu thề nguyền: vẫn sống có sao đâu!

Улеглась моя былая рана

Улеглась моя былая рана,

Пьяный бред не гложет сердце мне.

Синими цветами Тегерана

Я лечу их нынче в чайхане.

Сам чайханщик с круглыми плечами,

Чтобы славилась пред русским чайхана,

Угощает меня красным чаем

Вместо крепкой водки и вина.

Угощай, хозяин, да не очень.

Много роз цветет в твоем саду.

Незадаром мне мигнули очи,

Приоткинув черную чадру.

Мы в России девушек весенних

На цепи не держим, как собак,

Поцелуям учимся без денег,

Без кинжальных хитростей и драк.

Ну а этой за движенья стана,

Что лицом похожа на зарю,

Подарю я шаль из Хороссана

И ковер ширазский подарю.

Наливай, хозяин, крепче чаю,

Я тебе вовеки не солгу.

За себя я нынче отвечаю,

За тебя ответить не могу.

И на дверь ты взглядывай не очень,

Все равно калитка есть в саду…

Незадаром мне мигнули очи,

Приоткинув черную чадру.

1924

120. BẰNG TIẾNG BA TƯ 

Ngày hôm nay tôi hỏi người đổi tiền

Thường đổi một rúp lấy nửa tooman

Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Bằng tiếng Ba Tư lời “anh yêu em”?

Có điều gì như thế muốn hỏi xem
Nhẹ hơn gió, êm hơn nước hồ Van*
Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Lời ngọt ngào và âu yếm “nụ hôn”?

Và hỏi thêm có điều gì như thế
Khi rụt rè trong sâu thẳm con tim
Biết nói sao cùng Laly yêu quí
Lời thân thương, trìu mến “em của anh”?

Người đổi tiền trả lời tôi ngắn gọn:
Ô, tình yêu không ai nói bằng lời
Yêu là khi ta thở dài thầm kín
Đôi mắt nhìn như châu ngọc đầy vơi.

Tên gọi nụ hôn cũng không hề có
Nụ hôn không như dòng chữ chết rồi
Mà nụ hôn thoảng mùi hoa hồng đỏ
Những cánh hoa tan chảy ở trên môi.

Và tình yêu chẳng cần ai bảo vệ
Với tình yêu ta biết mọi vui buồn
“Em của anh”- chỉ bàn tay có thể
Gỡ tấm khăn choàng che mặt màu đen**.
1924.
_________________
*Van – hồ nước mặn không có dòng chảy nằm trên độ cao 1720m ở phía đông Thổ Nhĩ Kỳ (xưa là vương quốc Ba Tư).
**Khăn che mạng của phụ nữ Hồi giáo. 

Я спросил сегодня у менялы

Я спросил сегодня у менялы,

Что дает за полтумана по рублю,

Как сказать мне для прекрасной Лалы

По-персидски нежное «люблю»?

Я спросил сегодня у менялы

Легче ветра, тише Ванских струй,

Как назвать мне для прекрасной Лалы

Слово ласковое «поцелуй»?

И еще спросил я у менялы,

В сердце робость глубже притая,

Как сказать мне для прекрасной Лалы,

Как сказать ей, что она «моя»?

И ответил мне меняла кратко:

О любви в словах не говорят,

О любви вздыхают лишь украдкой,

Да глаза, как яхонты, горят.

Поцелуй названья не имеет.

Поцелуй не надпись на гробах.

Красной розой поцелуи веют,

Лепестками тая на губах.

От любви не требуют поруки,

С нею знают радость и беду.

«Ты моя» сказать лишь могут руки,

Что срывали черную чадру.

1924